Astygmatyzm to rodzaj wady wzroku związany z nieprawidłowym kształtem rogówki lub soczewki oka, co prowadzi do zniekształconego i nieostrego widzenia zarówno z bliska, jak i z daleka. W normalnym oku, rogówka i soczewka mają gładką, równomiernie zakrzywioną powierzchnię, która pozwala na skupienie promieni świetlnych dokładnie na siatkówce. W przypadku astygmatyzmu, rogówka lub soczewka mają nierównomierną krzywiznę, co powoduje, że promienie świetlne nie są równomiernie skupiane, co skutkuje zniekształconym obrazem.

Astygmatyzm może występować samodzielnie lub w połączeniu z innymi wadami wzroku, takimi jak krótkowzroczność (myopia) lub dalekowzroczność (hyperopia). Objawy astygmatyzmu mogą obejmować zniekształcone lub zamglone widzenie, trudności z widzeniem szczegółów, zmęczenie oczu, bóle głowy oraz problemy z widzeniem w nocy.

Astygmatyzm jest często wrodzony, ale może również rozwijać się lub zmieniać się z czasem. Diagnoza astygmatyzmu jest możliwa poprzez badanie wzroku przeprowadzone przez okulistę lub optometrystę, które może obejmować kilka testów w celu oceny krzywizny rogówki i jakości widzenia.

Leczenie astygmatyzmu ma na celu korygowanie nierównomiernego skupiania światła na siatkówce, co pozwala na uzyskanie ostrego i wyraźnego obrazu. Istnieje kilka metod leczenia, które mogą być stosowane w zależności od stopnia i rodzaju astygmatyzmu, a także od indywidualnych potrzeb pacjenta. Oto główne opcje:

1. Okulary korekcyjne

To najprostsza i najczęściej stosowana metoda korekcji astygmatyzmu. Specjalnie zaprojektowane soczewki okularowe pomagają skupić światło na siatkówce, co poprawia jakość widzenia. Soczewki te są dostosowane do specyficznej wady wzroku pacjenta.

2. Soczewki kontaktowe

Soczewki kontaktowe, w tym miękkie, toryczne soczewki kontaktowe, są zaprojektowane do korygowania astygmatyzmu poprzez kompensację nierównomiernego kształtu rogówki lub soczewki oka. Toryczne soczewki kontaktowe mają specjalną konstrukcję, która pozwala im utrzymać odpowiednią orientację na oku, co jest kluczowe dla skutecznej korekcji astygmatyzmu.

3. Ortokeratologia

Ortokeratologia polega na noszeniu sztywnych, przepuszczalnych dla tlenu soczewek kontaktowych przez noc, które delikatnie i tymczasowo zmieniają kształt rogówki. Po zdjęciu soczewek rano, rogówka utrzymuje zmieniony kształt przez cały dzień, co pozwala na ostre widzenie bez potrzeby stosowania okularów lub soczewek kontaktowych.

4. Chirurgia refrakcyjna

Operacje, takie jak LASIK, PRK (fotorefrakcyjna keratektomia) lub LASEK (laserowa subepitelialna keratomileusis), są bardziej inwazyjnymi metodami leczenia, które mogą być rozważane w przypadku, gdy okulary lub soczewki kontaktowe nie są odpowiednie lub pożądane. Te procedury wykorzystują laser do zmiany kształtu rogówki, co poprawia jej zdolność do skupiania światła.

5. Wymiana soczewki wewnątrzgałkowej (IOL)

W niektórych przypadkach, szczególnie u osób z zaawansowanym astygmatyzmem lub innymi problemami ocznymi, może być zalecana operacja wymiany soczewki oka na sztuczną soczewkę, która koryguje astygmatyzm.

Wybór odpowiedniej metody leczenia zależy od wielu czynników, w tym od stopnia astygmatyzmu, ogólnego stanu zdrowia oczu, wieku pacjenta, stylu życia oraz preferencji. Decyzję o najlepszej metodzie leczenia powinien podjąć specjalista po dokładnym badaniu wzroku i konsultacji z pacjentem.